NR 32 (PAŹDZIERNIK 2003)

W CIENIU AIKIDO
Przemysław Paleczny

Korzenie aikido

Stara sztuka walki Aikijitsu w dzisiejszym świecie ustępuje znacznie miejsca bardziej popularnemu aikido. Myślę jednak, że nie można obok niej przejść obojętnie. Z niej zrodziło się aikido i poniższy artykuł ma za zadanie przedstawienie rodowodu tej sztuki.

Przez niektórych ekspertów sztuka Aikijitsu nazywana jest Aiki Jujitsu, dla podkreślenia jej oczywistych związków z Jujitsu. W przeciwieństwie jednak do niego, Aikijitsu w dawnych czasach było sztuką elitarną przekazywaną jedynie w ścisłym kręgu samurajów najwyższej rangi.

Za najstarszy ślad w rodowodzie aikido, źródła podają powstanie w IX wieku szoły, której założycielem miał być książę Teijun, syn cesarza Seiwa. Owa szkoła nazywała się Daito Ryu Aikijitsu. W późniejszym czasie sztuka ta miała być nauczana i ewoluować głównie w trzech sferach: w klanie Minamoto, w klanie Takeda i w klanie Aizu.

Do klanu Minamoto Aikijitsu wprowadził syn Teijuna - Tsunetomo. Kolejnym kontynuatorem był Yoshiie Minamoto. Będąc nieuleczalnie chorym, Yoshiie musiał przekazać komuś swoją wiedzę. Zrobił to nauczając swego młodszego brata - Shinra Saburo Yoshimitsu. Owy brat był podobno specjalistą w anatomii i poznawał tajniki ludzkiego ciała dokonując sekcji zwłok. Yoshimtsu ulepszył system brata wprowadzając m.in. umiejętność ataku na (niechronione) nadgarstki i ręce, a także inne punkty newralgiczne i witalne.

W klanie Takeda, Aikijitsu rozkwitło dzięki Yoshikiyo - drugiemu synowi Yoshimitsu. Yoshikiyo zwiększył liczbę technik, udoskonalił m.in. zasady walki gołymi rękami przeciwko napastnikowi uzbrojonemu w broń, np. miecz. Zwracał również uwagę na koordynację wzroku i ciała, dla unikania ciosu. Do końca XIV wieku aikijitsu pozostawało w ścisłym kręgu rodziny Takeda, a znane były jako nadzwyczaj skuteczne.

Klan Aizu został zapoznany z techniką Aikijitsu w 1574 roku, dzięki osobie o imieniu Kunigutsu Takeda.

Po tym wszystkim mamy do czynienia z co najmniej trzema technikami: Daito-ryu, czyli kontynuatorzy starej techniki (zapewne głównie w klanie Minamoto), Takeda Ryu, czyli spadkobiercy Yoshikiyo i Aizu Todome (klan Aizu).

Żyjący w XVIII - XIX wieku samuraj-filozof Takeda Takumi no Kamisoemon stworzył swoistą mieszankę wszystkich trzech stylów i nadał jej nazwę Oshikiushi. Największy kontynuator tej techniki - Saigo Tanomo Chikamasa - przez konflikty z policją, dla zachowania tradycji, swoją wiedzę musi przekazać komuś innemu. Po długim okresie poszukiwań, owym wybrańcem zostaje Sokaku Takeda, który w późniejszym czasie wyjeżdża na Hokkaido, aby nauczać nowo poznanej techniki. Dojo jednak, które zachowało się wraz z nazwą o dzisiejszych czasów, zakłada dopiero jego syn - Takimune Takeda - i nazywa je Daitokan. Takeda uczył w nim walki pod nazwą Daito Ryu.

Morihei Ueshiba urodził się 14 grudnia 1883 roku w Tanabe (prowincja Kii, obecnie Wakayama). Od roku 1890, czyli w wieku 7 lat, młody Morihei uczęszczał do szkoły religijnej Jizodera, gdzie oprócz nauki czytania i pisania studiował konfucjanizm i buddyzm. W owym czasie praktykował już sumo i trenował pływanie. Po skończeniu szkoły ekonomicznej został urzędnikiem, ale niedługo potem zrezygnował z tego stanowiska i rozpoczął handel materiałami piśmienniczymi. W 1902 roku wyjechał do Tokio. Wtedy dopiero rozpoczął poważny trening.

Pobierał instrukcje Kito Ryu Jujitsu u mistrza Tozawa Takusaburo. Jednocześnie uczył się w szkole miecza Yagyu Shinkage Ryu u mistrza Nakai Nakasatsu. Ten trening wpoił w Ueshibę przekonanie, że techniki miecza mają bardzo wiele wspólnego z walką wręcz.

Potem brał udział w wojnie z rosyjsko-japońskiej i zachorował na beri-beri. Po pół roku odzyskał zdrowie i wrócił do Japonii. Mając na uwadze własne zdrowie wyprowadził się na Hokkaido, gdzie mógł wypoczywać na łonie natury. Tam doszło do spotkania ze wspomnianym wcześniej, słynnym mistrzem Sokaku Takeda. Daito Ryu zrobiło wielkie wrażenie na Ueshibie. Mimo ciężkiego (i kosztownego) treningu, po kilku latach otrzymał dyplom mistrzowski. W jego głowie zaczyna kształtować się nowa technika.

Wielki wpływ na Ueshibę wywarła sekta Omoto Kyo, której przewodniczył Wanisaburo Doguchi. Filozofia powszechnej miłości, dobroci i życia w zgodzie z naturą zrodziła pomysł stworzenia sztuki walki tak bardzo łagodnej i delikatnej jak to tylko możliwe.

W 1921 roku wprowadzono zakaz wyznawania religii Omoto Kyo, a Doguchiego aresztowano. Dotkliwym ciosem dla niego była również śmierć dwóch jego synów.

W trakcie wojny japońsko-chińskiej Ueshiba zetknął się z admirałem Takeshitą, mistrzem Kodokan Judo i wyjechał z nim do Tokio. Tam zyskał grupę uczniów i na dobre rozwinął się nowy system walki, którą mistrz nazwał Aikido.

Zmarł rankiem 26 kwietnia 1969 roku. Pozostała jednak piękna sztuka Aikido i kontynuatorzy szkoły starego mistrza, wśród których znalazł się również m.in. syn - Kisshomaru Ueshiba.

Aikido zostało stworzone przez O'Sensei Ueshibę jako sztuka walki defensywna do granic możliwości. Rzeczywiście, nie ma tu żadnych bezpośrednich ataków, cała akcja następuje po ataku przeciwnika. Chodzi jednak o coś więcej.

Mistrz Aikido nie jest tylko mistrzem techniki, on musi być całkowicie duchowo zrównoważony. Punkt umieszczony kilka centymetrów poniżej pępka nazywa się Seika Tanden i jest on naszym Centrum, środkiem ciężkości naszego ciała. Naszym zadaniem jest ciągłe jego uświadamianie sobie. Centrum Wszechświata znajduje się również w naszym Centrum, dlatego będąc w harmonii ze sobą jesteśmy równocześnie w harmonii z Wszechświatem. Przeciwnik atakując próbuje zakłócić naszą harmonię z Centrum, a my, jeśli chcemy wygrać, musimy ją zachować podczas walki, czemu służy technika Aikido. Nieodłącznym elementem Seika Tanden jest Ki. Każdy z nas posiada tą energię, ale aby ją wykorzystać, trzeba jej nadać odpowiedni bieg, tor, a to nie jest łatwą sztuką.

Podobnie jak w Jujitsu tak i w Aikido wykorzystuje się siłę przeciwnika przeciwko niemu. Atak przeciwnika skierowany jest w określonym kierunku. Stosuje się tzw. koncepcję Wirującej Kuli. Zasięg naszego działania sięga najdalej obwodu Kuli i po tym obwodzie poruszmy się, wirujemy wciągając w wir przeciwnika. My jesteśmy środkiem tej Kuli, a dokładnie nasze Seika Tanden.

Powrót do spisu treści

Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.