NR 2 (LIPIEC 1998)

Tai Chi Chuan

CHEN SHI XINYI HUNYUAN TAIJIQUAN

Andrzej Kalisz
yiquan@kki.net.pl

Gdy w latach 1989-1991 po raz pierwszy przebywałem w Chinach, koncentrowałem się na nauce stylu Chen taijiquan. Przez kilka miesięcy miałem okazję pobierania nauk u słynnego mistrza Feng Zhiqiang, znanego obecnie jako twórca nowej odmiany stylu Chen, określanej mianem Chen shi xinyi hunyuan taijiquan. Chociaż obecnie koncentruję się na treningu yiquan, uważam że styl Chen taijiquan jest bardzo ciekawym i godnym polecenia systemem, którego uprawianie jest z jednej strony bardzo korzystne dla zdrowia, z drugiej zaś może znakomicie służyć rozwojowi umiejętności samoobrony. Dlatego chciałbym przedstawić tutaj podstawowe informacje o stylu Feng Zhiqianga.

Feng Zhiqiang należy do najwybitniejszych spośród uczniów legendarnego Chen Fake. Jest on obecnie przewodniczącym Pekińskiego Stowarzyszenia Badawczego Stylu Chen Taijiquan oraz wiceprzewodniczącym Pekińskiego Stowarzyszenia Wushu. Pełni także funkcje doradcy w wielu innych organizacjach sztuk walki. Jego odmiana taijiquan staje się obecnie jedną z najpopularniejszych w Chinach, znajduje też wielu zwolenników na całym świecie, przede wszystkim zaś w Japonii, Singapurze, Australii, USA, a także w Szwecji i Finlandii (gdzie naucza Wang Fengming, jeden z najlepszych uczniów Fenga).

CHEN FAKE		HU YAOZHEN

System Chen shi xinyi hunyuan taijiquan jest efektem kilkudziesięciu lat studiów Fenga nad stylem Chen taijiquan oraz xinyi liuhequan. Formy Chen shi xinyi hunyuan taijiquan oparte są na formach stylu Chen taijiquan, z przekazu Chen Fake. Metody treningu wewnętrznego (hunyuan qigong) mają natomiast swoje żródło zarówno w naukach Chen Fake, jak i Hu Yaozhena, słynnego mistrza xinyi liuhequan (boks mentalny sześciu harmonii - odmiana systemu xinyi/xingyi z prowincji Shanxi). Obydwa systemy mają wiele cech wspólnych, a jednocześnie wzajemnie się uzupełniają. Chen Fake i Hu Yaozhen byli przyjaciółmi, wspólnie założyli w latach 50. Stołeczne Towarzystwo Badawcze Wushu. Ich wspólnym zamiarem było połączenie obydwu systemów w nowy, doskonalszy. Niestety, nie zdążyli tego dokonać. Dzieło to zrealizował dopiero ich uczeń Feng Zhiqiang (Feng uczył się początkowo od Hu, który przedstawił go później Chenowi).

Nazwa Chen shi xinyi hunyuan taijiquan wskazuje, że system ten łączy elementy stylu Chen taijiquan oraz xinyiquan. Słowo hunyuan (bezforemny początek) nawiązuje do koncepcji wuji (nieokreślone, pozbawione granic), z którego początek bierze jedność taiji, z której rodzą się przeciwstawne, ale jednocześnie dopełniające się siły yin i yang.

W systemie Fenga podkreśla się połączenie trzech elementów: quan (formy sztuki walki), gong (ćwiczenia podstawowe) i yong (praktyczne zastosowanie). Podstawy teoretyczne są syntezą klasycznych teorii sztuk walki, koncepcji taoistycznych i tradycyjnej chińskiej medycyny. System ten może służyć zarówno poprawie i utrzymaniu zdrowia, jak i rozwojowi umiejętności walki.

Najważniejsze elementy Chen shi xinyi hunyuan taijiquan to:

• Ćwiczenia podstawowe
  • taiji neigong (zwany też hunyuan qigong),
  • taiji chansigong (tzw. ćwiczenia jedwabnego kokona),
  • ćwiczenia qigong z krótką pałką,
  • ćwiczenia qigong z piłką,
• Formy (oraz ćwiczenia pojedynczych ruchów, z interpretacją)
  • w 24 sekwencjach (hunyuan taijiquan, nie ma ona nic wspólnego z popularną formą w 24 sekwencjach opartą na stylu Yang),
  • w 48 sekwencjach (jingxuan taijiquan, również ta forma nie ma nic wspólnego z popularną tzw. formą syntetyczną),
  • uderzenia armatnie w 24 sekwencjach (ershi si pao),
  • pełna forma taijiquan Chen Fake,
  • pełna forma uderzeń armatnich Chen Fake (pao chui),
  • forma podwójna (wykonywana z partnerem),
  • forma z mieczem,
  • forma z szeroką szabla,
  • forma i ćwiczenia podwójne z tyczką (lub włócznią),
• Tui shou (pchające ręce)
  • ćwiczenia pojedyncze, przygotowujace do tui shou,
  • ćwiczenia tui shou jednoręczne,
  • ćwiczenia tui shou oburęczne,
  • ćwiczenia tui shou z krokami,
  • swobodne tui shou, na zaawansowanym poziomie zbliżone do wolnej walki san shou.

Ponadto ćwiczy się także pady oraz dużo uwagi poświęca nauce qinna (dźwignie).

Ćwiczenia podstawowe stanowią bazę dla treningu form, tui shou i san shou. Osiągnięcie wysokiego poziomu jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe, jeżeli nie stosuje się w treningu tych ćwiczeń. Ich celem, według Feng Zhiqianga, jest rozwinięcie i wzmocnienie hunyuan qi (pierwotne, bezformne qi). Środkiem do celu jest użycie umysłu, a dantian jest punktem kluczowym. Stopniowo jing (esencja), qi (energia) i shen (duch) powracają do stanu yuan jing (pierwotna esencja), yuan qi (pierwotna energia) i yuan shen (pierwotny duch) i osiągają wzajemną harmonię i jedność (san yuan he yi). Qi wzmocnione w dantian "przetyka" wszystkie kanały i przepełnia całe ciało. Stopniowo następuje "zjednoczenie wewnętrznego z zewnętrznym" (nei wai he yi), ciało staje się jednością (zhou shen yi jia), określaną czasem jako wielka kula taiji (da taiji qiu). Trening qi pozwala jednocześnie rozwinąć tzw. wewnętrzną siłę (energię) nei jin, która ma największe znaczenie w bojowym zastosowaniu taijiquan.

Formy, służą także pracy z hunyuan qi, ale przede wszystkim uczą opanowania nei jin, czyli sposobu i kierunków działania potencjalnej siły, którą użyć można w walce. Dają podstawę dla nauki tui shou i walki. Długotrwała praktyka przynosi stopniowo coraz lepsze opanowanie i głębsze rozumienie tzw. "pierwotnych, bezforemnych kręgów jedwabnego kokona" (chansi hunyuan quan), w których zawarte zostały niezliczone kombinacje ośmiu podstawowych metod taijiquan - peng, lu, ji, an, lie, cai, zhou i kao. Stopniowo ruchy ulegają wysubtelnieniu, od dużych kręgów do małych, od "zewnętrznych" do "wewnętrznych", od kanciastych do krągłych, od kręgów do punktów, od ruchu częściowego do całościowego.

Ćwiczenia tui shou stanowią ważny etap na drodze do rozwoju umiejętności walki, pozwalając w ćwiczeniach z partnerem wypróbować działanie "energii jedwabnego kokona" (chansijin). Doskonali się wrażliwość odczuć i umiejętność odczuwania sposobu działania siły (energii) przeciwnika, znajomość siebie i przeciwnika (zhi ji zhi bi). Jest to jednoczesnie ważna metoda służaca lepszemu zrozumieniu i lepszemu ćwiczeniu formy. Adepci nie muszą odbywać brutalnych walk, które mogłyby zniechęcić wiele osób do nauki. Rozwój umiejętności przydatnych w samoobronie odbywa się w sposób bardzo przyjemny i bezpieczny.

W walce podkreśla się dostosowanie do ruchów przeciwnika, wciąganie go w "pustkę", i pokonanie dużej siły przy pomocy małej. Gdy przeciwnik używa siły, ustępuje się, gdy ustępuje, podąża się za nim. Tak jak pisał już prekursor stylu Chen - Chen Wangting, należy wprowadzać przeciwnika w błąd, sugerując atak w jednym kierunku, a uderzając w innym, wykorzystywać energię napastnika przeciw niemu i być gotowym do wyzwolenia energii w każdym momencie kontaktu. Chociaż podkreśla się dostosowanie, "przyklejenie" do przeciwnika, stosuje się także nagłe "zerwania" i gwałtowne wyzwolenia tzw. "energii wstrzasu" (dou jin). Jednocześnie charakterystyczne są (typowe dla stylu Chen w ogóle) błyskawiczne przemieszczanie się i podskoki. Nacisk położony jest na umiejętnosć elastycznego i spontanicznego dostosowania techniki do sytuacji, a nie stosowanie ściśle określonych technik. Umiejętności najwyższego poziomu określa się słowami: "Całe ciało jest jak obracający się kokon jedwabnika, w każdej części ciała odnaleźć można kulę taiji. W momencie kontaktu następuje ruch wirowy lub wyzwolenie energii".

Chen shi xinyi hunyuan taijiquan jest także bardzo efektywną formą ćwiczeń zdrowotnych. Dobre efekty osiągane sa m.in. w przypadku cierpiących na schorzenia reumatyczne, nadciśnienie, choroby serca, cukrzycę, choroby przewodu pokarmowego, choroby kobiece, choroby wątroby i śledziony, bezsenność i inne.

Istotne zasady Chen shi xinyi hunyuan taijiquan to:

1. Ćwiczyć zewnętrznie i wewnętrznie, przede wszystkim jednak wewnętrznie. Przez ćwiczenie wewnętrzne rozumie się pracę z jing (esencja), qi (energia), shen (duch), doprowadzenie do harmonijnego funkcjonowania organizmu, wszystkich jego głównych organów, a także rozwój tzw. energii wewnętrznej nei jin. Ćwiczenia zewnętrzne dotyczą ruchów ciała i dokonujacych się przez to przemian mięśni, ścięgien, oraz rozwoju sprawności ruchowej.
2. Ćwiczyć spokój i ruch, przede wszystkim spokój. W taijiquan chodzi o to by "w ruchu zawierał się spokój, a ze spokoju rodził się ruch". Podkreśla się spokój, czyli ruch powolny oraz ćwiczenia statyczne, z których "rodzi się" ruch. Ruch ciała rozpoczyna się od skoordynowanego ruchu umysłu i qi. Ruch zewnętrzny podąża za ruchem wewnętrznym.
3. Ćwiczyć i kultywować, przede wszystkim kultywować. Kultywować to znaczy pracować nad umysłem i charakterem, pielęgnować zdrowie. Ćwiczenie jest forma, kultywowanie istotą. Można ćwiczyć latami, ale jeśli nie kultywuje się qi nie jest to umiejętne ćwiczenie. Powolne, cierpliwe ćwiczenie to kultywowanie. Tylko tak można rozwinąć miękką i twardą energię taiji.
4. Połączenie w jedno ćwiczeń podstawowych, form i praktycznego zastosowania.
5. Zjednoczenie wewnętrznego z zewnętrznym, wzajemne podążanie za sobą góry i dołu. Zjednoczenie całego ciała w jedną "bezforemną" całość.Ćwiczenie musi się zaczynać od bezforemności wuji, od której rozpoczyna się uważne badanie przemian yin i yang. Dlatego dużo uwagi poświęca się ćwiczeniom pozyjnym wuji zhuang. Gdy rozpoczyna się ruch, z wuji rodzi się taiji, rodzą się zmiany yin i yang. Ćwicząc ruch trzeba uświadamiać sobie te przemiany: otwarcia i zamknięcia, zgięcia i wyprostowania, naparcia i wycofania, uniesienia i obniżenia, akumulowanie i wyzwalanie energii, rozluźnienie i napięcie, wdech i wydech, powolność i szybkość, miękkość i twardość, by w końcowym efekcie sprowadzić wszystkie metody do jednej zasady (wan fa gui yi).

Do nauki Chen shi xinyi hunyuan taijiquan niezbędna jest cierpliwość. Nie można się tu spieszyć, chcąc w krótkim czasie opanować system, ale trzeba systematycznie, cierpliwie się uczyć, poznając coraz głębsze tajniki i osiągając coraz głębsze zrozumienie.

FENG ZHIQIANG NA OKŁADCE DWUMIESIĘCZNIKA "WUSHU JIANSHEN" Z GRUDNIA 1989

Powrót do spisu treści

Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.