NR 30 (CZERWIEC 2003)

ChenTaijiquan

KILKA SŁÓW NA TEMAT ŹRÓDEŁ CHEN TAIJIQUAN
Konrad Dynarowicz
kdynarowicz@linart.pl

Poniższy artykuł stanowi próbę trochę innego spojrzenia na historię rozwoju Chen Taijiquan.

W jednym z artykułów napisałem jako podsumowanie: "istnienie podobieństw myśli pomiędzy "Sztuką wojny" Sun Zi czy dziełami innych chińskich strategów z zasadami pchających dłoni taijiquan oznacza istnienie przekazywanej i twórczo rozwijanej z pokolenia na pokolenie przez setki lat tej samej matrycy kulturowej"⁽¹⁾. Jeśli sięgniemy do dzieła skompilowanego w okresie dynastii Han (206 r.p.n.e. - 221 r.n.e.) pt. "Kroniki Państw Dynastii Wu i Yueh" ("Wu Yueh Chun Chiu") będziemy mogli przeczytać następujące słowa wojowniczki noszącej imię Yueh Nu: "Kiedy ćwiczymy sztukę walki wręcz skupiamy swojego ducha na wnętrzu a na zewnątrz sprawiamy wrażenie rozluźnienia... . Kiedy przyjmujesz różne postawy regulujesz swoją chi, poruszając się zawsze żwawo"⁽²⁾.

Kiedy zaczniemy wertować "Prawdziwą księgę południowego kwiatu" Chuang Tzu - podstawowe dzieło klasyki taoistycznej, natrafiamy na rozdział zatytułowany "O szermierce" a w nim czytamy: "Sztuka szermierki polega natym by stworzyć u przeciwnika wrażenie bezbronności i zachęcić go do rozpoczęcia ataku. Wykonuję ruch dopiero gdy on to uczyni, ale mój miecz trafia pierwszy"⁽²⁾. Teraz pozwolę sobie zacytować myśli z "Sun Zi Bing Fa": "atakuj kiedy nie jest na to przygotowany, pojawiaj się tam, gdzie on się tego nie spodziewa", następnie z "Ta Shou Yao Yen" Wu Yuxianga (twórcy stylu Wu Taijiquan): "Jeśli przeciwnik się nie porusza, ja też się nie poruszam; jeśli przeciwnik wykona choćby niewielki ruch, uderzam pierwszy"⁽²⁾.

Czy członkowie rodziny Chen posiadali wiedzę na temat qigong i sztuki walki przed Chen Wangtingiem ? Warto tu wspomnieć o Chen Bu, pierwszym z rodziny, który przeniósł się do obecnej wioski Chenjiagou w prowincji Henan. W "Chen Shi Taijiquan Gu Jin" można znaleźć wzmiankę, że Chen Bu posiadał umiejętności w "Nei Gong Quan Shu" (Wewnętrznej Sztuce Walki) i że ta sztuka walki była przekazywana w sekrecie w obrębie rodziny aż do czasów Chen Wangtinga.

W "Chen Shi Taijiquan Huizong" Chen Jifu (Ziming) można przeczytać, iż Chen Bu mówił: "mędrcy stworzyli techniki "fu xing" (zatrzymywania prawdziwej energii a związane z duchowym i moralnym rozwojem), jako podstawę swojej praktyki; ja wykorzystałem "wu sheng" (rozwijanie silnej budowy ciała) najpierw, nie tylko po o by mieć mocne ciało, ale by móc kontynuować głębszą naukę i zaawansowane ćwiczenia"⁽³⁾. Chen Wangting w swojej pieśni "O długim i krótkim wersie" pisze prawdopodobnie o książce "Tai Shuang Ting Wai Jing Yu Jing" Wei Huacun (251 - 334) z okresu wschodniej dynastii Jin albo o "Shang Qing Huang Ting Nei Jin Jing" napisanej w okresie dynastii południowych (5 - 6 stulecie n.e.). Obydwie książki uważane są za prace na temat technik qigong. Gu Liuxin w swojej książce "Paocui" pisze, że była to "Huang Ting Jing" napisana przez Wang Xizhu (331 - 379) żyjącego w czasach dynasti Jin⁽¹³⁾.

Chcąc opisać Chen Taijiquan musimy wziąć pod uwagę zarówno aspekt ruchów fizycznych, energii wewnętrznej, zasad filozofii i taktyki walki tego stylu, jak i faktu istnienia wpływów nań innych sztuk walki.

Według prof. Douglasa Wile⁽²⁾ na powstanie Taijiquan miało pośrednio trzech ludzi. Jeśli chodzi o jego postawy, formy, twierdzi on, że mają swoje źródło w "Klasyce Walki Wręcz" (Quan Jing) generała Qi Jiguanga (1528 - 1587). "Klasyka Walki Wręcz" stanowi jeden z rozdziałów pracy noszącej tytuł "Nowe Efektywne Metody Walki Wręcz" (Ji Xiao Xin Shu). Jeśli chodzi o filozofię i ideologię, mówi się, że ich źródeł należy poszukiwać w "Sztuce Wewnętrznej Szkoły" Wang Cheng-Nan a opisanej przez Huang Tsung-Hsi (ojca) i Huang Pai-Chia (syna) w "Epitafium dla Wang Cheng-Nana". Pisma Chang Nai-Chou miałyprzekazać wiele z języka oraz teorii klasyki Taijiquan. Teoretyczne pisma Changa wywodzące się z XVIII wieku oraz stworzona przez niego forma dwudziestu czterech znaków odnoszą się do nauczania i esencji Taijiquan.

Bez ruchów "Pojedyńczy Bicz", "Złoty Kogut Stojący na Jednej Nodze", "Uderzenie w Końską Szyję" etc. Taijiquan nie byłoby tym czym jest. A ruchy te wywodzą się z 32-ruchowej formy ręcznej generała Qi Jiguanga opisanej przez niego w "Klasyce Walki Wręcz". Forma ta stanowiła praktyczną i syntetyczną esencję szesnastu stylów walki. Wśród nich był również "Styl Walki na Bliski Dystans Wełnianego Changa". Qi pisał o nim: "poprzez miękkość ruchów wyraża siebie w unikach i skrętach"⁽²⁾. Pisał także, iż: "jedna postawa następuje po drugiej w odpowiednim porządku"⁽²⁾.

Powróćmy raz jeszcze do generała Qi. Około 50 kilometrów od Chenjiagou (kolebki stylu Chen Taijiquan znajduje się Klasztor Shaolin (Klasztor Małego Lasu). T.Dufesne i J.Nguyen⁽⁴⁾ wysuwają hipotezę, że Taijiquan i Shaolin byli bardzo bliskimi kuzynami, nie tylko ze względu na ich bliskość geograficzną⁽⁵⁾. Piszą oni, iż ich teorie, techniki i formy wykazują czasami uderzające podobieństwa. Po drugie Shaolin i Taijiquan zawdzięczają wiele stylowi generała Qi Jiguanga. Po trzecie, pewne techniki istnieją lub istniały w obu systemach ale nie było ich w systemie generała Qi⁽⁴⁾.

O powiązaniach Shaolinquan i Taijiquan może według nich⁽⁴⁾ świadczyć również obecność imion Jingang i Weituo⁽⁶⁾ w formach Chen Taijiquan. Jingang w nazwie drugiego ruchu Laojia Yilu (Pierwszej Formy Starego Stylu), Weituo w 47 ruchu Taiji Jian (Miecza Taiji). Matsuka Takashu pisze⁽⁴⁾, że forma Hongquan (znana ze stylu shaolinquan) była w dawnych czasach czwartą formą stylu Chen Taijiquan, co potwierdzają zapiski rodziny Chen⁽⁷⁾. W formach z kijem w obydwu stylach cztery ruchy mają takie same nazwy⁽⁴⁾. I na koniec rzecz dość niesamowita i sądzę, że wymagająca dlatego weryfikacji - w wydanej w 1984 roku książce "Shaolin Wushu" prezentowana jest forma z Shaolin, która posiada taką samą kolejność i nazwy ruchów jak forma stylu Chen Taijiquan⁽⁴⁾.

System Shaolinquan skorzystał również z technik stylu generała Yu Dayou (Yu Ta-Yu). Wiadomo, że Yu uczył sztuki walki mnichów z Shaolin⁽⁴⁾. Niewątpliwie Yu Dayou i Qi Jiguang wymieniali między sobą doświadczenia dotyczące technik walki. Yu uczył także Qi sztuki walki kijem, którą wykorzystał dokonując syntezy własnego stylu⁽²⁾. Jest więc możliwe, że obydwaj ćwiczyli style podobne do siebie. Dufresne i Nguyen zadają sobie pytanie, czy nie jest możliwe, że Taijiquan może wywodzić się pośrednio ze stylów generałów Yu i Qi poprzez styl Shaolinquan z okresu pomiędzy wiekiem 16-tym a 17-tym. Jest również możliwe, iż w trakcie swojego rozwoju Taijiquan ulegało i innym wpływom.

Powrót do spisu treści

Strona została przygotowana przez Tomasza Grycana.

Wszelkie pytania i uwagi dotyczące serwisu "Neijia" proszę przesyłać na adres:

Uwaga! Zanim wyślesz e-mail, przeczytaj dokładnie F.A.Q.

Powrót do strony głównej.